Współczesny tryb życia, zdominowany przez długotrwałe siedzenie, brak aktywności fizycznej oraz utrzymywanie niewłaściwej pozycji, stanowi wyzwanie dla zdrowia pleców. Jednym z powszechnych problemów, z którym zmaga się wielu z nas, są dolegliwości w obszarze dolnego odcinka kręgosłupa. Zazwyczaj są one nagłe i krótkotrwałe, a ich charakter może być zarówno łagodny, jak i ostry. Ich przyczyną może być m.in. postępujące zwyrodnienie stawów, ale często pojawiają się także bez żadnego konkretnego powodu. Wówczas jest to ból nieswoisty – czyli taki, któremu nie da się przypisać faktycznego czynnika lub czynników sprawczych. W wielu przypadkach takie dolegliwości nie oznaczają poważnej choroby i mijają bez leczenia, jednak mają jednak tendencję do nawrotów. To nieprzyjemne schorzenie może więc znacząco wpływać na jakość życia, ograniczając codzienne czynności i utrudniając swobodne uczestnictwo w aktywnościach.

Dolegliwości w dolnej części pleców mogą wynikać z oddziaływania wielu czynników. Często wiążą się z prowadzonym stylem życia – duże znaczenie ma poziom codziennej aktywności fizycznej, rodzaj wykonywanej pracy czy ilość czasu spędzanego za kierownicą lub po prostu w pozycji siedzącej. Ból może być spowodowany także nieprawidłowym sposobem noszenia ciężkich przedmiotów czy ułożenia ciała podczas snu. Tego rodzaju schorzenie coraz częściej obserwuje się również u osób otyłych. W wielu przypadkach wynika ono z mechanicznego uszkodzenia struktur okołokręgosłupowych (np. mięśni, więzadeł, krążków i stawów międzykręgowych). Wówczas jego przyczyną mogą być:

• urazy kręgosłupa,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• reumatyzm i zapalenie stawów,
• złamania kręgów wynikające z osteoporozy,
• dyskopatia (przepuklina krążka międzykręgowego),
• przeciążenie mięśni, ścięgien lub więzadeł przykręgosłupowych,
• nadmierna ruchomość pomiędzy kręgami w stawach kręgosłupa,
• kręgozmyk, czyli przesunięcie kręgów względem siebie,
• wady postawy i budowy ciała, wady wrodzone kręgosłupa.

Do innych czynników ryzyka, które mogą wywołać ból w dolnej części pleców, zaliczamy również m.in. wypadki (np. komunikacyjne), konieczność częstego schylania się (np. z powodu wykonywanego zawodu), słabą kondycję fizyczną, przewlekły stres, wykonywanie gwałtownych ruchów czy występowanie w przeszłości schorzeń w okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

Zdarza się, że ból w dolnej części pleców jest objawem wielu innych chorób. Może on wskazywać na dysfunkcje stawów krzyżowo-biodrowych, nowotwory, choroby reumatyczne czy zakażenia. Należy więc pamiętać, aby w przypadku wystąpienia dolegliwości związanych z kręgosłupem krzyżowym, nie lekceważyć ich i pilnie skonsultować się ze specjalistą.

Operacyjne leczenie bólu w okolicy krzyżowej jest konieczne jedynie u niewielkiej liczby pacjentów. Najczęściej ma to miejsce w przypadku, gdy występuje niedowład kończyn lub zwężenie kanału kręgowego. Zazwyczaj dolegliwości mijają jednak samoistnie, bez konieczności poddania się zabiegowi. Warto jednak wdrożyć postępowanie zachowawcze, aby zachować zdrowe plecy – oto, jak można zadbać o kręgosłup:

1. Uprawiaj aktywność fizyczną – szczególnie ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i szkieletu oraz ogólnie usprawniające. Postaw więc na pływanie, jazdę na rowerze, jogę czy spacery. Pamiętaj jednak, aby przed treningiem przeprowadzić odpowiednią rozgrzewkę.

2. Zachowaj prawidłową postawę – jeśli spędzasz dużo czasu w pozycji siedzącej, zadbaj o dobrze wyprofilowane krzesło lub podłóż poduszkę pod okolicę lędźwiową. Co godzinę rób pięciominutowe przerwy, aby nieco się rozruszać i porozciągać (sprawdź 7 porad, dzięki którym zadbasz o kręgosłup w pracy siedzącej).

3. Stosuj prawidłową technikę podnoszenia – nie schylaj się nad przedmiotem, który chcesz przenieść – przykucnij, utrzymując proste plecy, a następnie podnieś go, trzymając blisko ciała i prostując nogi. Unikaj także noszenia przedmiotów nad głową lub skręcania ciała, ponieważ zwiększa to ryzyko urazu.

4. Nie przebywaj zbyt długo w pozycji leżącej – długotrwałe przebywanie w łóżku może osłabić Twoją kondycję fizyczną oraz pogorszyć nastrój. Stosuj krótkotrwały odpoczynek jedynie w momencie, gdy ostry ból blokuje normalne funkcjonowanie i utrudnia ruch kręgosłupa.

5. Zadbaj o dietę i prawidłową masę ciała – otyłość sprzyja powstawaniu dolegliwości pleców, dlatego ważne jest, aby zmienić styl życia i poprawić stan zdrowia. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule: Wpływ nadwagi i otyłości na kręgosłup.

Ból kręgosłupa krzyżowego stanowi istotny problem dla wielu osób, wpływając negatywnie na ich codzienne funkcjonowanie. Jednakże, zrozumienie potencjalnych przyczyn jego występowania oraz wprowadzenie skutecznych metod zapobiegawczych, może zminimalizować ryzyko wystąpienia tego rodzaju dolegliwości. Pamiętajmy, że zdrowe nawyki mają ogromne znaczenie nie tylko dla leczenia dolnej części kręgosłupa, ale pozytywnie wpływają na cały organizm. Warto również podkreślić, że skonsultowanie się z lekarzem w przypadku utrzymującego się bólu krzyżowego jest istotne, zwłaszcza gdy towarzyszą mu alarmujące objawy. Zrozumienie własnego ciała, regularne badania oraz dostosowanie stylu życia do potrzeb kręgosłupa stanowią fundament zdrowych pleców.