Dolegliwości kręgosłupa, promieniujące bóle kończyn, mrowienie czy drętwienie – to objawy, które często mają swoje źródło nie tylko w dysfunkcji struktur kostno-mięśniowych, ale również w zaburzeniach pracy układu nerwowego. Jednym z podejść wspomagających leczenie takich problemów jest m.in. mobilizacja struktur nerwowych za pomocą ćwiczeń neurodynamicznych. Poniżej wyjaśnimy, na czym one polegają i jak mogą wspierać codzienne dbanie o kondycję pleców.

Neurodynamika to dziedzina zajmująca się właściwościami mechanicznymi i fizjologicznymi układu nerwowego. Nerwy, podobnie jak mięśnie czy ścięgna, muszą mieć odpowiednią ruchomość, elastyczność i przestrzeń, by prawidłowo przewodzić impulsy. W sytuacjach, gdy zostaną uciśnięte, “przyklejone” do otaczających tkanek lub napięte, może dojść do zaburzenia ich działania – stanu określanego jako „dysfunkcja neurodynamiczna”.

Ćwiczenia neurodynamiczne polegają na delikatnym, kontrolowanym poruszaniu nerwami w obrębie ich przebiegu anatomicznego. Ruch ten ma na celu:

• poprawę ślizgu nerwu względem otaczających struktur,
• zmniejszenie lokalnego stanu zapalnego i obrzęku,
• poprawę ukrwienia nerwu,
• obniżenie wrażliwości układu nerwowego,
• przywrócenie fizjologicznej ruchomości struktur nerwowych.

Warto zaznaczyć, że nie są to typowe ćwiczenia rozciągające mięśnie. Tego typu mobilizacje wymagają precyzji, znajomości anatomii i odpowiedniego tempa progresji. Neurodynamikę, zaliczaną do dziedziny fizjoterapii, stosuje się u pacjentów z objawami wskazującymi na podrażnienie nerwów obwodowych, takimi jak:

• rwa kulszowa,
• zespół cieśni nadgarstka,
• rwa ramienna,
• neuralgie (nerwobóle) międzyżebrowe,
• parestezje kończyn (uczucia mrowienia, pieczenia, kłucia i drętwienia).

Przed rozpoczęciem takiej formy terapii konieczna jest odpowiednia diagnostyka, zwykle oparta na badaniu klinicznym, obrazowaniu (np. rezonansie magnetycznym) oraz specjalnych testach.

W zależności od rodzaju i intensywności dolegliwości, stosuje się różne wzorce ruchowe. Wśród nich wyróżnić można na przykład:

1. Mobilizację nerwu kulszowego – leżenie na plecach, kończyna dolna uniesiona, a kolano wyprostowane; ćwiczenie polega na delikatnym zginaniu i prostowaniu stopy (ruchy grzbietowe i podeszwowe), co powoduje ślizg nerwu w obrębie tylnej części uda.
2. Mobilizację nerwu promieniowego – siad prosty, kończyna górna wyprostowana w bok z rotacją wewnętrzną ramienia; w tym ułożeniu ciała wykonuje się zgięcie i wyprost nadgarstka, co może pomóc przy objawach wzdłuż bocznej strony przedramienia i ręki.
3. Mobilizację nerwu łokciowego – zgięcie łokcia, odwiedzenie ramienia oraz przyłożenie dłoni do ucha; delikatny, jednostajny ruch szyi (przechylanie głowy na bok) zwiększa lub zmniejsza napięcie nerwu, co pozwala na jego dynamiczną aktywizację.

Choć ćwiczenia neurodynamiczne są generalnie bezpieczne, to istnieją jednak pewne przeciwwskazania, takie jak:

• aktywny stan zapalny,
• świeży uraz rdzenia lub nerwu,
• ostra rwa z objawami osłabienia mięśni,
• nowotwory i zmiany infekcyjne w obrębie struktur nerwowych.

Każdemu pacjentowi rekomendujemy, aby rozpoczęcie takiej terapii zostało poprzedzone konsultacją z lekarzem lub fizjoterapeutą. Istnieje ryzyko, że niewłaściwie dobrane techniki mogą pogłębić objawy lub doprowadzić do dalszego uszkodzenia nerwu.

Mobilizacja układu nerwowego za pomocą ćwiczeń neurodynamicznych stanowi cenne uzupełnienie leczenia dolegliwości kręgosłupa bądź kończyn. W każdym przypadku należy pamiętać o indywidualnym podejściu do stanu pacjenta, odpowiedniej diagnostyce i ścisłej kontroli wykonywanych ćwiczeń. Pod opieką doświadczonego specjalisty, neurodynamika staje się skutecznym narzędziem, pozwalającym odzyskać sprawność bez konieczności podejmowania radykalnych działań.