Wiosna to czas, w którym chętnie podejmujemy różne aktywności fizyczne – często po dłuższej przerwie. Z drugiej strony, mało kto wie, że niesie to za sobą również istotną zmianę zapotrzebowania organizmu na wodę. Choć ryzyko odwodnienia kojarzy się głównie z letnimi upałami, to właśnie w nieco chłodniejsze dni, kiedy występują wahania temperatur, zdecydowanie łatwiej przeoczyć pierwsze sygnały niedoboru płynów. Kręgosłup, jako część wyjątkowo wrażliwa na zaburzenia gospodarki wodnej, szybko odczuwa skutki nawet niewielkiego deficytu. W konsekwencji może dojść do nasilenia dolegliwości, pogorszenia elastyczności dysków międzykręgowych, a nawet przyspieszenia procesu degeneracji.

Kręgosłup jest strukturą nośną całego organizmu, której każdy pojedynczy element wymaga należytej troski. Szczególnie krążki międzykręgowe, odpowiedzialne za amortyzację sił działających na kręgi podczas ruchu, wykazują wysoką zależność od prawidłowego poziomu płynów. Ich centralna część – jądro miażdżyste – zawiera około 80% wody, a zawartość ta zmienia się w ciągu doby w związku ze zmianami ciśnień mechanicznych oraz poziomu nawodnienia organizmu.

W warunkach niedostatecznego nawodnienia dochodzi do utraty płynów także na poziomie krążków międzykręgowych. Proces ten prowadzi do redukcji ich objętości i wysokości, co skutkuje stopniowym wzrostem obciążenia struktur kostnych oraz nerwowych kręgosłupa. Rezultatem tego mogą być mikrourazy czy przyspieszone zużycie tkanek.

Utrata wody w obrębie krążków międzykręgowych skutkuje zmniejszeniem ich zdolności do równomiernego rozkładu sił. Wtedy dochodzi do intensyfikacji nacisku na pierścień włóknisty oraz stawy międzykręgowe, co może inicjować reakcje zapalne i podrażnienie okolicznych struktur, w tym korzeni nerwowych. Efektem jest wystąpienie bólu kręgosłupa, sztywności, a niekiedy też promieniowania do kończyn (radikulopatii). Ponadto przewlekły deficyt płynów może prowadzić do degeneracji krążków międzykręgowych (dyskopatii), zwiększając ryzyko powstania przepukliny jądra miażdżystego oraz przewlekłych dolegliwości.

Wiosną, mimo umiarkowanych warunków pogodowych, może pojawić się odwodnienie, które łatwo przeoczyć. Zwiększona aktywność fizyczna, wahania temperatury w ciągu dnia, a także przewlekła ekspozycja na różne alergeny, często prowadzą do przyspieszonej utraty płynów. Przeważnie dzieje się to poprzez mechanizmy takie jak intensywniejsze oddychanie, pocenie się czy stosowanie leków o działaniu moczopędnym (np. przeciwhistaminowych). Do objawów, które zazwyczaj sugerują odwodnienie, zalicza się:

• nasilające się bóle w okolicach pleców, zwłaszcza po aktywności fizycznej,
• uczucie sztywności mięśni grzbietu (szczególnie od rana),
• zmęczenie i spadek wydolności fizycznej – mimo odpoczynku,
• występowanie skurczów mięśniowych (głównie w odcinku lędźwiowym).

W celu utrzymania optymalnych warunków dla kręgosłupa, należy przede wszystkim:

• regularnie nawadniać się w ciągu dnia, niezależnie od odczuwania pragnienia,
• zwracać uwagę na wysoką zawartość elektrolitów w składzie wody,
• włączyć do diety produkty o wysokiej zawartości płynów,
• ograniczyć spożycie substancji o niekorzystnym działaniu (np. kofeiny),
• monitorować masę ciała w celu wczesnego wykrycia ewentualnych zmian związanych z utratą wody.

Prawidłowe nawodnienie organizmu, w tym tkanek kręgosłupa, odgrywa niebagatelną rolę w zachowaniu jego funkcji biomechanicznych i w prewencji dolegliwości bólowych. W okresie wiosennym bardzo istotne jest zwiększenie świadomości na temat możliwego odwodnienia oraz podejmowanie działań profilaktycznych. Zapewnienie odpowiedniej podaży płynów to jedna ze skuteczniejszych metod wspierania zdrowia kręgosłupa, a co za tym idzie, poprawy ogólnej jakości życia.