Kiedy RTG jest niezbędny? Przegląd popularnych wskazań
Aby badanie przyniosło realną wartość diagnostyczną, jego zlecenie powinno być oparte na konkretnych wskazaniach klinicznych. Choć nie każda dolegliwość bólowa kręgosłupa wymaga natychmiastowego obrazowania, istnieje szereg sytuacji, w których wykonanie zdjęcia rentgenowskiego jest nie tylko uzasadnione, ale wręcz niezbędne do postawienia trafnej diagnozy i zaplanowania dalszego postępowania.
1. Podejrzenie urazu lub złamania kręgosłupa
Jednym z najczęstszych powodów kierowania na badanie RTG jest uraz – upadek, wypadek komunikacyjny lub nagłe przeciążenie. Pozwala ono szybko ocenić, czy doszło do złamania trzonu kręgu, przemieszczenia elementów kostnych bądź też deformacji osi kręgosłupa. Bardzo istotne znaczenie ma to u pacjentów w podeszłym wieku, u których występuje podejrzenie złamań kompresyjnych kręgów w przebiegu osteoporozy – często objawem jest nagły, punktowy ból pleców, ale bez wyraźnego uszkodzenia.
2. Bóle pleców o niejasnej etiologii
W przypadku przewlekłych dolegliwości bólowych, zwłaszcza u osób powyżej 50. roku życia, rentgen może ujawnić:
- problemy zwyrodnieniowe (osteofity, zwężenie przestrzeni międzykręgowych),
- cechy niestabilności segmentalnej,
- zmiany w kształcie i strukturze kręgów, mogące sugerować np. chorobę nowotworową, infekcję lub inne patologie
3. Podejrzenie deformacji osi kręgosłupa
Wad postawy nie należy bagatelizować – szczególnie u pacjentów ze skoliozą, kifozą czy hiperlordozą. RTG w projekcjach przednio-tylnej oraz bocznej pozwala dokładnie określić stopień i lokalizację deformacji, co jest niezbędne przy planowaniu leczenia zachowawczego lub operacyjnego. W ocenie niestabilności czasem wykonuje się też RTG czynnościowe – w pozycjach zgięcia i wyprostu – co umożliwia wykrycie przemieszczeń kręgów niewidocznych w spoczynku.
4. Monitorowanie postępów leczenia i kontrola pooperacyjna
Badanie RTG pełni też ważną rolę w weryfikacji zabiegów operacyjnych. Pozwala ocenić czynniki takie jak:
- prawidłowość ułożenia implantów (śrub, prętów, klatek międzytrzonowych),
- zrost kostny po zespoleniu kręgosłupa,
- stopień cofania się zmian patologicznych,
- rozwój kolejnych zmian zwyrodnieniowych w sąsiednich segmentach.