Skłonność do bagatelizowania objawów jest bardzo powszechna, jednak w przypadku kręgosłupa może skutkować zmianami, które – im później zostaną wykryte – tym trudniej będzie je wyleczyć. Powtarzające się bóle kręgosłupa, nawet o niezbyt wysokiej intensywności, przeważnie są pierwszym sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego. Jak zatem odróżnić przepracowanie lub zmęczenie od symptomów, które mogą świadczyć o poważniejszych schorzeniach? Poniżej zebraliśmy najważniejsze z nich, podzielone według trzech głównych kategorii.

Mają związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego, który obejmuje mózg, rdzeń kręgowy oraz system obwodowy. Często wiążą się z przewlekłym zmęczeniem bądź obniżeniem nastroju i rozdrażnieniem.

• Osłabienie siły mięśniowej – występujące w kończynach górnych lub dolnych; może wskazywać na ucisk na nerwy, spowodowany uszkodzeniem rdzenia kręgowego (np. w wyniku stenozy kanału kręgowego). W daleko posuniętej fazie wpływa negatywnie na mechanizmy fizjologiczne (nietrzymanie moczu).
• Drętwienie i zaburzenia czucia – alarmujące powinno być nawracające mrowienie oraz ogólne osłabienie zdolności percepcyjnych, które może towarzyszyć dla przykładu postępującej dyskopatii. Pozostawione bez leczenia, prowadzi chociażby do problemów z utrzymaniem przedmiotów w dłoni, co bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie, a ponadto jest niebezpieczne – szczególnie dla osób starszych.

Tego typu objawy są uchwytne w badaniach objawowych i na ogół wskazują na specyficzny proces chorobowy, co ułatwia diagnostykę i różnicowanie od innych objawów.

• Bóle w okolicy kręgosłupa – nieustające nawet w czasie odpoczynku lub nasilające się w nocy; mogą być oznaką np. zespołu przeciążeniowo-bólowego, ściśle związanego z patologiami stawów międzykręgowych. Często towarzyszy im poranne sztywnienie pleców. W celu ich doraźnego uśmierzenia, warto zadbać o odpowiednie podparcie lub stosować technikę spania w neutralnej pozycji (czyli na plecach). Należy pamiętać, że jest to metoda przejściowa, która nie powinna odwodzić nas od wizyty u lekarza.
• Bóle promieniujące – odczuwalne w innych częściach ciała (rękach, nogach i stopach), ale mające faktyczne źródło w kręgosłupie; mogą sugerować schorzenia, takie jak: rwa udowa, kulszowa czy barkowa, wiążące się z uciskiem na korzenie nerwowe. Dotykają przede wszystkim osoby wykonujące prace fizyczne, dźwigające ciężkie przedmioty lub długotrwale utrzymujące ciało w pozycji statycznej. Nasilają się np. przy zgięciu tułowia.

Występują przy szeregu różnych stanów chorobowych, począwszy od tych błahych, aż po poważne zaburzenia. Same w sobie nie pozwalają na jednoznaczne rozpoznanie przyczyn, wymagają więc dodatkowych obserwacji.

• Gorączka i utrata masy ciała – wywoływane są zwykle przez różnego rodzaju infekcje, powodujące zapalenie kręgosłupa, któremu towarzyszy ból o stałym natężeniu; są to poważne objawy, których z pewnością nie wolno ignorować. W skrajnych przypadkach mogą świadczyć o nowotworze, np. guzie rdzeniowym, będącym wynikiem przerzutów z innego organu. Stąd też kwalifikują pacjenta do pilnej diagnostyki obrazowej.
• Nasilenie bólu przy kaszlu lub kichaniu – najczęściej towarzyszy dolegliwościom w obrębie krzyża, spowodowanymi przepukliną krążka międzykręgowego lub zmianami zwyrodnieniowymi, prowadzącymi do przesunięcia struktur kręgosłupa względem siebie. Z reguły utożsamiane jest z chorobami płuc, jednak mało kto wie, że może mieć związek z zespołem korzeniowym i objawiać się silnymi, rwącymi postrzałami, destabilizującymi poruszanie się.

Dolegliwości z tej grupy bardzo łatwo pomylić z problemami ze wzrokiem lub słuchem, takimi jak zaćma, jaskra lub zapalenie ucha. Mogą być też odczytywane jako dysfunkcje związane z układem błędnikowym.

• Zaburzenia widzenia i szumy uszne – zazwyczaj wskazują na problemy z odcinkiem szyjnym kręgosłupa, które osiągnęły zaawansowane stadium; w tej sytuacji zaleca się nie tylko konsultację z neurochirurgiem, ale także okulistą albo laryngologiem. Niestety nie są one łatwe w rozpoznaniu, dlatego wymagają kompleksowych, wnikliwych badań. Lekceważenie tego typu sygnałów może prowadzić do trwałych uszkodzeń zmysłów.
• Bóle i zawroty głowy – popularnie identyfikowane jako migrena, jednak mogą być też sygnałem, że pojawiły się dysfunkcje kręgów szyjnych, powodujące ucisk na sąsiednie receptory. Przyczyn należy upatrywać w nadmiernym obciążeniu tego odcinka, bądź też postępujących zmianach degeneracyjnych. Podobnie jak w poprzednim punkcie, trzeba najpierw przeprowadzić dogłębną analizą stanu zdrowia pacjenta, by wykluczyć podłoże mogące wskazywać na inne schorzenia.

Jeżeli zauważasz u siebie którekolwiek z powyższych objawów i utrzymują się one już przez kilka tygodni, rekomendujemy jak najszybszą konsultację z lekarzem w celu niezwłocznego postawienia właściwej diagnozy. Czas jest tutaj nie bez znaczenia, dlatego lepiej dmuchać na zimne i zweryfikować nurtujące problemy wcześniej, nawet jeśli finalnie okażą się nie aż tak poważne. Wczesna interwencja potrafi znacząco poprawić rokowania oraz pozytywnie wpłynąć na jakość życia pacjenta.